Ένας από τους δώδεκα αποστόλους και «ο μαθητής ον ηγάπα» ο Ιησούς. Η μνήμη του τιμάται κάθε χρόνο στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου. Την ημέρα αυτή εορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα Θεολόγος και Θεολογία.
Ο Ιωάννης ήταν γιος του Ζεβεδαίου και της Σαλώμης και αδελφός του Αποστόλου Ιακώβου και προτού κληθεί στο αποστολικό αξίωμα ήταν ψαράς στο επάγγελμα. Ο Ιωάννης μαζί με τον Πέτρο και τον αδελφό του Ιάκωβο ήταν πάντα στην πρώτη σειρά των Αποστόλων και αυτός μόνο παρακολούθησε τον Ιησού Χριστό μέχρι το Σταυρό και παρέλαβε ύστερα υπό την προστασία του τη Θεοτόκο Μαρία.
Μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους (70) εγκαταστάθηκε στην Έφεσο και από εκεί αργότερα εξορίσθηκε στην Πάτμο, όπου, κατά την παράδοση, έγραψε το βιβλίο της Αποκάλυψης. Από την Πάτμο ξαναγύρισε στην Έφεσο, όπου έμεινε και πέθανε ειρηνικά σε πολύ βαθιά γηρατειά περί το έτος 100.
Στα τελευταία χρόνια της ζωής του επαναλάμβανε σε όλους την ίδια φράση: «τεκνία μου, αγαπάτε αλλήλους». Τον ρωτούσαν, γιατί μόνο αυτό διαρκώς λέγει, και απαντούσε ότι είναι εντολή του Κυρίου και αυτό είναι αρκετό.
Ο Ιωάννης έγραψε το τέταρτο Ευαγγέλιο, που αρχίζει με τις γνωστές λέξεις «Εν αρχή ην ο Λόγος…» κι έχει θέμα τη θεότητα του Θείου Λόγου, δηλαδή του Ιησού Χριστού. Γι’ αυτό το λόγο, ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ονομάζεται από την Εκκλησία και Θεολόγος.
Στην Καινή Διαθήκη, εκτός από το Ευαγγέλιο και την Αποκάλυψη, περιλαμβάνονται και οι τρεις Καθολικές Επιστολές, γραμμένες από τον Ιωάννη. Σε όλα του τα έργα περισσότερο από τους άλλους Ευαγγελιστές και Αποστόλους κηρύσσει την αγάπη, γι’ αυτό μαζί με τους άλλους τίτλους ονομάζεται και Ευαγγελιστής της αγάπης.
Απολυτίκιο
Απόστολε Χριστώ τω Θεώ ηγαπηπημένε, επιτάχυνον, ρύσαι λαόν αναπολόγητον, δέχεται σε προσπίπτοντα, ο επιπεσόντα τω στήθει καταδεξάμενος· ον ικέτευε, Θεολόγε, και επίμονον νέφος εθνῶν διασκεδάσαι, αιτούμενος ημίν ειρήνην, και το μέγα έλεος.
Λαογραφία
Την ημέρα εορτής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου (8 Μαΐου), οι γεωργοί δεν εργάζονταν για μην πέσει χαλάζι και καταστραφεί η σοδειά. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας ο Μάης λέγεται «Χαλαζάς» ή «Βροχάρης», επειδή τότε συμβαίνει να πέφτει χαλάζι ή να βρέχει. Ας σημειωθεί ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας η βροχή τον Μάιο θεωρείται καταστροφική για τη γεωργία. Σχετική η παροιμία «Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Μάη μήνα βρέχει», γνωστή και με την παραλλαγή «Στον καταραμένο τόπο, το Μάη μήνα βρέχει». Η αργία ετηρείτο και την επομένη, εορτή του Αγίου Χριστοφόρου.
